هشدار سازمان خوار و بار جهانی FAO در خصوص تب برفکی

FAO ALERTS COUNTRIES IN THE MIDDLE EAST AND WEST EURASIA TO ENHANCE PREPAREDNESS FOR FOOT-AND-MOUTH DISEASE

هشدار فائو به کشورهای خاورمیانه و اوراسیا غربی برای افزایش آمادگی برای بیماری تب برفکی
ترجمه : دکتر شهرام موحدی (9/12/1401)

بیماری تب برفکی (FMD) یکی از مسری ترین بیماری های دامی است به همین دلیل پایش و کنترل آن از اهمیت بالایی برخوردار است . . FMD در انسان بیماری ایجاد نمی کند . با این حال، تاثیر اقتصادی آن بسیار مخرب است. تلفات ناشی از FMD شامل کاهش پارامترهای تولید مانند کاهش تولید شیر و افزایش وزن، ناکارآمدی تولید مثل و مرگ در حیوانات جوان است. علاوه بر این، حیوانات کار آلوده قادر به کار نیستند، بنابراین اگر از حیوانات برای کشت زمین استفاده شود، ممکن است بر تولید غلات نیز تأثیر بگذارد. هزینه های پیشگیری و کنترل با محدودیت در تجارت داخلی و بین المللی بالا است و در نتیجه بر امنیت غذایی و معیشت در طول زنجیره ارزش تأثیر می گذارد .
از آذرماه 1401، افزایش غیرمنتظره ای در شیوع FMD در عراق مشاهده شد. نمونه‌ها به موسسه FMD (SAP) در ترکیه فرستاده و در 14 بهمن 1401 گزارش شد که ویروس عامل ، سروتیپ SAT2 ، توپوتیپ XIV و نزدیک ‌ترین ارتباط با سویه‌های SAT2 از اتیوپی است. مسیر نفوذ این ویروس به عراق همچنان در دست بررسی است. از 14 بهمن 1401، 9 شیوع در گاو ، گاو میش و گوسفند گزارش شده است. اردن از آذرماه 1400 موجی از شیوع FMD ناشی از سروتیپ O را گزارش می دهد. در 16 بهمن 1401، سروتیپ SAT2 در اردن شناسایی و تایید شد. تا سال 2012سروتیپ SAT2 معمولاً در آفریقا و تا حد زیادی در جنوب کشور صحرا محدود بود لیکن پس از آن شیوع گسترده ای را در مصر و لیبی شاهد بودیم . شیوع های قبلی SAT2 در خاورمیانه در سالهای 1990 (یمن)، 2000 (عربستان سعودی) و 2012 (بحرین و نوار غزه) روی داده که احتمالاً به دلیل واکنش سریع این کشور ها ، مهار و کنترل شده است. عراق و اردن هر دو در FMD POOL3 قرار دارند که معمولاً سروتیپ های O ، A و Asia 1 در آن گردش می کنند . بیش از 170 میلیون دام مستعد در عراق، اردن و کشورهای همسایه وجود دارد که هرگز علیه SAT2 واکسینه نشده اند لذا SAT2 می تواند مانند آتش سوزی در این جمعیت گسترش یابد. لذا افزایش امنیت زیستی و واکسیناسیون ضروری است .تجزیه و تحلیل برای شناسایی واکسن های موجود مطابق با سویه شیوع SAT2 آغاز شده است.

Figure 1. FMD Outbreaks reported in the Middle East and West Eurasia between 1 December 2022-7 February 2023., with large ruminant (a) and small ruminant

اپیدمی های ویرانگری به طور دوره ای در POOL3 رخ می دهد و FMD به سرعت در سراسر مرزهای ملی و منطقه ای گسترش می یابد. تجزیه و تحلیل توالی‌های ویروس و تجربه تاریخی نشان می‌دهد که معمولاً FMD از جنوب آسیای مرکزی به سمت غرب در امتداد جایی که «خیابان نشخوارکنندگان : ‘Ruminant Street’» نامیده می‌شود گسترش می‌یابد، و بنابراین نگرانی جدی وجود دارد که SAT2 به سرعت در کشورهای دیگر به دلیل تراکم بالای دام به ویژه نشخوارکنندگان کوچک گسترش یاب. بیماری تب برفکی در این منطقه از طریق مکانیسم‌های مختلفی از جمله تجارت رسمی و غیررسمی حیوانات و فرآورده‌های دامی، مسیرهای کوچ دام ، چرای معمولی و از طریق لوازمی مانند پوشاک، کفش و وسایل نقلیه در این منطقه گسترش می‌یابد. این ویروس به ویژه در هوای سردتر ماندگاری بیشتری دارد . مهمترین خطرات جدی برای انتشار ویروس SAT2 با جابجایی دام ها مرتبط است :
•افزایش تجارت و جابجایی دام برای کشتار در بهار همراه با اعیاد مذهبی پیش بینی می شود.
• مهاجرت نشخوارکنندگان به مراتع ییلاقی در فصل بهار
•تجارت بین المللی و ملی دام ها به ویژه با اختلاط دام ها در بازارهای حیوانات زنده، مناطق نگهداری و حمل و نقل .
متاسفانه همانطور که قبلا ذکر شد، جمعیت دام در اکثر کشورهای خاورمیانه و همه کشورهای اوراسیا غربی در برابر ویروس SAT2 FMD مصونیت ندارند و تا زمانی که واکسن های مناسب SAT2 در دسترس نباشند، تنها اقدامات ایمنی زیستی سریع و موثر می تواند گسترش ویروس SAT2 را محدود کند. بنابراین، FAO به کشورها توصیه می کند که آگاهی را افزایش دهند، امنیت زیستی را تقویت کنند و آمادگی را در سطوح ملی، محلی و اجتماعی برای حفاظت از دام افزایش دهند.
توصیه های FAO :
• کشورها باید راههایی را که قبلا منجر به گسترش FMD شده است را ارزیابی کنند و مداخلاتی را برای به حداقل رساندن ورود و انتشار ویروس برنامه ریزی کنند
• بازرسی ها باید بر اساس تجزیه و تحلیل خطر، در مرزهای بین المللی، در داخل مرزهای ملی و در جاد های مواصلاتی ، افزایش یابد تا خطر ورود حیوانات بالقوه آلوده و محصولات حیوانی آلوده به حداقل برسد لازم است جریمه های عدم رعایت توصیه ها ، افزایش یابد
•کشورها باید سریعا نسبت به تهیه یک طرح اضطراری FMD با دستورالعمل هایی برای نظارت و کنترل شیوع آن اقدام نمایند.
• آزمایشگاه ها باید ظرفیت تایید سریع موارد مشکوک، از جمله تعیین سروتیپ عامل را داشته باشند .
• از طریق گروههای ترویجی ، کشاورزان و جوامع هدف ، باید سریعا در مورد افزایش تهدید FMD و اقداماتی که می توانند برای محافظت از دام های خود انجام دهند، آگاه شوند .
اقدامات ایمنی زیستی باید در مزرعه و تجارت دام تقویت شود که شامل :
• حیوانات بیمار باید توسط یک دامپزشک معاینه شده و از سایر دام ها جدا شوند. هرگز نباید آنها را منتقل کرد و یا فروخت.
• حرکت و جابجایی دام ها باید به حداقل برسد.
• باید از ورود دام به گله از منابع ناشناخته خودداری شود . هر دام جدید باید قبل از ورود کاملا معاینه تا مطمئن شویم که سالم به نظر می رسد و قبل از تماس با بقیه گله یک دوره قرنطینه 7-14 روزه باید رعایت شود.
•بازارها خرید و فروش دام باید در روزهای تعطیل ، کاملاً تمیز و ضدعفونی شوند.
گام هایی برای تقویت تشخیص زود هنگام باید برداشته شود تا اقدامات پیشگیری و کنترل مناسب را بتوان اجرا کرد:
•باید به سرعت به کشاورزان و دامپزشکان خصوصی اطلاع داده شود تا هرگونه علائم بالینی مشکوک را به دامپزشکی دولتی گزارش دهند. چنین گزارش‌هایی باید تا حد امکان فوری باشد (به عنوان مثال از طریق یک شماره تلفن یا وب‌سایت اختصاصی .
•سیستم‌های نظارت و هشدار اولیه باید حساسیت زیادی به گزارش‌های افزایش مرگ و میر (مخصوصاً دام های جوان)، مشاهدات در کشتارگاه‌ها یا فروش فوری بدون دلیل دام ها داشته باشند .
FAOاز طریق بخش بهداشت دام و عملیات همکاری فنی با شرکای خود، کاملا متعهد به کمک و حمایت از کشورهای عضو برای ارتقای آمادگی و قابلیت‌های مدیریت اضطراری است.